“Lá gan người Việt Nam khổ và nhiều vết thẹo nhất thế giới…” và bệnh xơ gan là một minh chứng rõ ràng nhất. Toàn Việt Nam có 4.5 triệu người bị xơ gan ở các mức khác nhau, chiếm gần 5% dân số, tử vong do xơ gan chiếm đến 3% trong tổng số ca tử vong do bệnh tật gây ra.

BỆNH XƠ GAN LÀ GÌ?

Xơ gan là hiện tượng các phần mô gan bị chuyển từ trạng thái khỏe mạnh vốn có thành các phần mô xơ gan (sẹo gan). Và quá trình chuyển từ mô gan khỏe mạnh thành mô xơ gan là do gan bị tổn thương. Nói cách khác, từ việc gan bị tổn thương hình thành các khối xơ gan. Lúc này là gan chúng ta sẽ có phần mô gan khỏe mạnh và mô xơ gan.

Bệnh xơ gan càng nặng thì tỷ trọng phần gan bị xơ càng nhiều và chức năng gan càng kém. Gan bị xơ càng nặng thì chức năng gan càng kém.
Với lá gan của người bình thường thì nằm ở phần hạ sườn bên phải ngay dưới khung sườn, có màu nâu, mềm mặt nhẵn bóng với khối lượng trung bình từ 1,2 – 1,5 kg.
Nhưng khi bị mắc bệnh xơ gan thì bắt đầu thay đổi màu sắc từ nâu sang vàng nhạt, nếu xơ gan nặng thì khối lượng gan chỉ còn lại khoảng 0,5kg, gan cứng hơn và bề mặt có nhiều nốt sần sùi do các cục u nổi lên. Lúc này chức năng gan gần như không còn. Và đó là lúc chúng ta đối diện với cái chết cận kề.

Bệnh xơ gan có 2 giai đoạn:

– Giai đoạn xơ gan còn bù (xơ gan giai đoạn đầu): Lúc này điều trị bệnh không quá phưc tạp, gan có thể hồi phục hoàn toàn.
– Giai đoạn xơ gan mất bù (Xơ gian giai đoạn cuối): Điều trị bệnh rất khó khăn, có nguy cơ tử vong và dù có điều trị hiệu quả thì gan vẫn không thể hồi phục 100%.

BỆNH XƠ GAN NGUY HIỂM NHƯ THẾ NÀO ?

Chắc chắn xơ gan là một trong những căn bệnh nguy hiểm hàng đầu trong các loại bệnh. Bệnh xơ gan được xếp vào 1 trong “tứ chứng nan y” bên cạnh: ung thư, lao phổi, bệnh hủi. Sự nguy hiểm của bệnh xơ gan không chỉ vì nó mang đến nguy cơ tử vong mà sự nguy hiểm khôn lường của căn bệnh này thể hiện qua 3 vấn đề:

1. Xơ gan là căn bệnh chết người và các biến chứng của nó cũng rất nghiêm trọng:

Xơ gan nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm:

– Xuất huyết hệ tiêu hóa

Xơ gan khiến cho dòng máu đi qua gan bị cản trở, dẫn đến áp lực tại tĩnh mạch cửa tăng cao, làm giãn tĩnh mạch thực quản và tĩnh mạch phình dạ dày. Nếu giãn quá mức sẽ bị vỡ, gây ra ói máu đỏ tươi lượng nhiều và đi ngoài phân đen. Không xử trí kịp thời rất dễ gây tử vong.

– Xơ gan cổ trướng – nguy cơ tử vong rất cao

Cổ trướng là giai đoạn nặng của xơ gan. Nếu không điều trị hợp lý thì bệnh nhân sẽ tử vong vì kiệt sức hoặc vỡ tĩnh mạch thực quản, máu chảy ồ ạt mà chết.

– Xơ gan thì nguy cơ suy thận là khá cao

Hội chứng gan thận là một dạng suy thận trước thận do giãn mạch, làm giảm thể tích máu động mạch dẫn đến co mạch thận. Điều này thường xảy ra ở bệnh nhân xơ gan cổ trướng. Ở một bệnh nhân xơ gan, nguy cơ chức năng thận bị suy giảm đột ngột là có thể xảy ra.

– Suy giảm hệ miễn dịch, nhiễm trùng nguy hiểm kể cả nhiễm trùng máu.

Gan tham gia vào các chức năng miễn dịch bảo vệ cho cơ thể chống lại nhiễm trùng. Tình trạng nhiễm trùng thường phổ biến ở những bệnh nhân xơ gan nhập viện với các triệu chứng như sốt, đau bụng hoặc quá nhạy cảm với đau, tăng bạch cầu, nhiễm trùng máu.

– Bệnh não gan:

Trong xơ gan, do chức năng gan bị suy giảm nên quá trình chuyển hóa các chất độc hại cũng bị cản trở. Amoniac là chất độc hại quan trọng nhất gây ra bệnh não gan. Nồng độ amoniac tương quan với độ nặng của bệnh não gan, lượng amoniac gan không chuyển hóa được càng nhiều thì bệnh não gan càng nặng.

– Và nguy hiểm nhất: 80% Ung thư gan nguyên phát là do xơ gan

Người mắc bệnh xơ gan nguy cơ rất cao dẫn đến tình trạng ung thư gan rồi tử vong, xơ gan chiếm 80% trường hợp ung thư gan nguyên phát.

2. Xơ gan là căn bệnh rất dễ mắc phải

Bất kỳ ai cũng có thể bị xơ gan. Có quá nhiều nguyên nhân dẫn đến xơ gan: viêm gan, men gan cao, gan nhiễm mỡ, sử dụng thực phẩm bẩn, uống nhiều rượu – bia và dùng chất kích thích, thuốc lá, môi trường ô nhiễm, thực phẩm có độc tố cao…Tất cả đều có thể làm gan bị tổn thương từ đó làm xơ gan.

3. Bệnh xơ gan diễn biến rất âm thầm, khó nhận biết nhưng đến khi nhận biết được thì bệnh đã nặng

Ở giai đoạn đầu, bệnh hầu như không có biểu hiện gì, nếu có thì các triệu chứng thường không nặng nề như chán ăn, mệt mỏi, buồn nôn, ngứa. Các triệu chứng này dễ bị người bệnh bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các triệu chứng mệt mỏi thông thường khác. Chúng ta thường phát hiện bệnh khi các triệu chứng nghiêm trọng hơn như phù, cổ chướng, lúc này việc điều trị trở nên khó khăn, nguy cơ tử vong không nhỏ.
Vì vậy, cần phải phát hiện bệnh càng sớm càng tốt, nếu phát hiện được bệnh xơ gan giai đoạn đầu thì việc điều trị khá đơn giãn. Và cách để chúng ta phát hiện bệnh sớm đó là hảy để ý các biểu hiện bệnh

BIỂU HIỆN BỆNH XƠ GAN

Như đã nói, bệnh xơ gan có 2 giai đoạn:

– Xơ gan còn bù (giai đoạn đầu): điều trị không quá phức tạp
– Xơ gan mất bù: Điều trị rất khó khăn, nguy cơ tử vong và chỉ có thể khống chế bệnh chứ không thể hôi phục được gan.

Dấu hiệu nhận biết xơ gan giai đoạn đầu (xơ gan còn bù):

Ở giai đoạn đầu của bệnh, các triệu chứng lâm sàng thường không rõ hoặc rất nhẹ với các biểu hiện điển hình như:
• Ăn không ngon miệng, chán ăn: tình trạng này kéo dài dẫn tới việc sút cân, cơ thể gầy đi trông thấy
• Đau tức vùng bụng hoặc đầy bụng, buồn nôn
• Ngứa là triệu chứng khá phổ biến, ngứa chủ yếu ở chân tay và lưng.
• Cơ thể mệt mỏi
• Nỗi nhiều mụn nhọt trên da
• Một số vùng da chuyên màu hơi vàng: tháp mủi, quầng mắt, bàn tay là những nơi cần để ý kỹ.
• Nước tiểu sẫm màu một chút
• Phân nhạt màu hơn một chút

Dấu hiệu nhận biết xơ gan giai đoạn nặng (xơ gan mất bù):

Ở giai đoạn này chức năng gan kém hẳn và suy yếu nhanh chóng, người bệnh bắt đầu cảm thấy các triệu chứng rõ ràng hơn như:
• Đau hạ sườn phải: những cơ đau có thể xuất hiện thành nhiều lần trong ngày và thường không kéo dài.
• Vàng da khá rõ: Một triệu chứng phổ biến, vàng da có thể nhìn thấy trong ánh mắt và da của bệnh nhân.
• Sưng chân (phù) và bụng (cổ trướng): Lúc này gan bị tổn thương gan nặng nề, cơ thể người bệnh bắt đầu giữ muối và nước. Ban đầu, các muối và nước dư thừa tích tụ chủ yếu ở bàn chân và mắt cá chân (phù nề), lâu dần các chất lỏng cũng có thể thu thập ở bụng.
• Xuất hiện tình trạng chảy máu thường xuyên: chảy máu chân răng, máu cam.
• Nước tiểu sẫm màu thấy rõ.